TV piraten buiten Nederland (2)
11 mei '13 door Nico Fintelman (Smits)
 

Op deze website vind je diverse artikelen welke handelen over de voormalige Nederlandse televisie piraten. Met name vanaf de jaren zeventig werd het eenvoudiger om zo'n zender in de lucht te brengen. Video apparatuur kwam beschikbaar en dat maakte het technisch gezien een stuk makkelijker. Ook buiten Nederland hebben we tv-piraten gekend al is het allemaal wat beperkt gebleven. In de meeste gevallen werd er uitgezonden met VHF en UHF zenders, niet zelden met slechts laag vermogen.

Onder de titel TV-piraten buiten Nederland brengen we hierover vier artikelen. Deel 1-3 gaan over de illegale tv-zenders op land en staan onder het item Radio/TV piraten. Aflevering vier behandeld de piraten vanaf zee en staat in het item Offshore/Zeezenders.

 

Ierland - Begin jaren tachtig bleek dat ook de wet in de Republiek Ierland de etherpiraten niet kon verbieden. Gevolg was dat er een groot aantal private radiostations van start gingen. Sommigen werden erg groot en professioneel, anderen waren kleiner, localer. Maar ook de televisie kwam in de belangstelling van de vrije jongens.

 
 
 
 
Nova - Eén van de meest succesvolle radiostations was 'piraat' Nova Radio in Dublin van Chris Carey. Het station zat op FM maar ook op middengolf en die zender ging dermate hard dat het station via de AM was te ontvangen in een groot gedeelte van Ierland en Engeland (aan de overkant van de Ierse Zee). Bijna logisch dat binnen de organisatie van het radiostation ook werd gedacht aan televisie.
 
In 1983 startte Nova-TV met muziekprogramma's. De bedoeling was om er een station van te maken naar voorbeeld van het Amerikaanse MTV dat toen nog niet in Europa was te zien. Binnen enkele weken na de start kwam er al een inval van de politie en werd het station opgepakt. Radio stations werden met rust gelaten maar piraten-tv was blijkbaar een stap te ver. Nova-TV probeerde het ook nog door gewoon in te stralen op de kabel (toen nog mondjesmaat aanwezig) maar de kabelexploitant was er niet over te spreken. Radio was voor Nova het speerpunt en om die activiteiten niet in gevaar te brengen werd besloten om niet verder te gaan met Nova TV. Een ander radiostation in Dublin dat met televisie begon was Capital Radio. Eveneens in 1983 startte Capital TV vanuit de voorstad Miltown. Maar ook dit station bestond slechts enkele weken en beperkte zich grotendeels tot testuitzendingen.
 

LTV - Verder naar het zuiden in de plaats Cork begon in 1983 LTV. Dit station was na een tijdje iedere woensdagavond in de lucht en fungeerde min of meer als locale zender. LTV maakte eigen info-programma's over de regio alsmede muziekprogramma's. Het station werd massaal bekeken en zodoende kenden de meeste mensen in de stad LTV. Meer dan een jaar bleef het station actief wat opmerkelijk was. In Dublin werd Nova TV opgepakt en in Cork kon LTV lange tijd blijven uitzenden. Maar toen uiteindelijk toch acties van de overheid dreigden werd er steeds minder en minder uitgezonden. Totdat LTV niet meer verscheen. In 1985 kwam het station weer een tijdje terug en bracht toen ook veel programma's van het legale HTV.

 

Channel D - En dan gaan we weer terug naar Dublin een aantal jaren eerder. Eén van de eerste tv-piraten was Channel D. Had in het begin de naam Channel 3 en voerde als slogan Independent Television Dublin. Het station begon in april 1981. Eerst nog sporadisch en met slechte kwaliteit maar later met groter bereik en professioneler. Notabene met een zender die door een Nederlandse firma was geleverd. Channel D zond uit op het kanaal van de publieke omroep RTE. Deze was er in die tijd alleen in de avond en wanneer de RTE uit de lucht ging schakelde Channel D in.

Uitzendingen waren er dus aan het einde van de avond tot ergens in de nacht. In het begin met voornamenlijk speelfilms. Maar het 'lege' kanaal van RTE bracht Channel D er later ook toe om in de ochtend te gaan uitzenden. Vanaf 05.30 uur was het station in de lucht met locale informatie en muziek. Het programma duurde een half uur en werd vervolgens tot 09.00 uur diverse keren herhaald. Ook in de nacht kwamen later infoprogramma's maar het station vestigde toch ook zijn naam door iedere nacht een speelfilm uit te zenden.

 

Vroegtijdig einde - Channel D werd gefinancierd door diverse zakenmensen uit Dublin. De wens was om er een legale regionale zender van te maken. Aangezien het nogal aansloeg bij het publiek was er ook belangstelling van adverteerders en zo werd het een commerciel station. Toch hield het station het niet lang vol. De legale status kwam niet maar wel acties van de overheid die Channel D enige keren uit de lucht haalde. Al in november 1981 werd de beslissing genomen om te stoppen dus erg lang heeft het niet bestaan. Channel D is wel de meest succesvolle tv-piraat van Dublin geworden.

 

Telefis na Gaeltachta - En dan kunnen we ook nog melding maken van Telefis na Gaeltachta. Dit station zond uit voor de regio Connamara in het noordwesten en begon in 1987. Doel was om alleen televisieprogramma's te brengen in de Ierse taal en dus niet in het engels zoals de Publieke Omroep wel deed. En op die manier werden eigen info programma's gemaakt. Duidelijk dat zoiets aansloeg. De piraat Telefis na Gaeltachta zou slechts enkele maanden uitzenden maar bereikte toch min of meer zijn doel. De RTE, de publieke omroep van het land zette in de jaren daarna een televisie-station en diverse radiostations op die de Ierse taal als voertaal hadden

 
 

Duitsland - Duitsland heeft maar weinig tv-piraterij gekend. Een station als Kanal X in Leipzig was de uitzondering maar haalde daardoor wel de landelijke pers. In maart 1990 was de hereniging van Duitsland sinds een half jaar een feit. Mede aanzet tot de val van de DDR was de beweging Neues Forum. Een aantal leden waren teleurgesteld dat na deze hereniging de beweging geen rol meer speelde en besloot met een televisiezender te beginnen zodat er een mogelijkheid was het eigen geluid naar buiten te brengen.

Dit alles aan de vooravond van de verkiezingen. En op het moment dat in Leipzig een groot meerdaags mediaforum plaatsvond. Kanal X werd zo een tv-piraat in Leipzig op ideele basis. Video kunstenaars konden bijdragen leveren maar ook mensen die programma's over locale gebeurtenissen maakten. Alles werd uitgezonden. En uiteraard ook docu's en discussieprogramma's over politiek. Uitzendlokatie was het  Haus der Demokratie, een voormalig overheidsgebouw waar toen allerlei actiegroepen en verenigingen huisden. Van hier was men als tv-piraat openlijk actief. Kanal X zond onregelmatig uit en kreeg een aantal keren de Duitse opsporingsdienst op bezoek. Toch zou het bestaan tot voorjaar 1991.

 
 

Spanje - Een ander land waar tv-piraten slecht sporadisch aanwezig waren/zijn is Spanje. Het meest bekende voorbeeld is La Tele Catalonia dat actief is vanuit Barcelona. Dit is een politiek links gericht station dat maatschappij kritische programma's brengt. Men doet dit al jaren, voornamenlijk via internet maar af en toe wordt er ook uitgezonden via een tv-zender. En dus kunnen we ook La Tele scharen onder de tv-piraten.

 
 
 
Terugkeren naar de MN home